Lingwistyka rekreacyjna – poważna treść i nazwa budząca uśmiech
Wystarczy rozłożyć na czynniki nazwę „lingwistyka rekreacyjna”, by wysnuć uzasadnione wnioski co do jej znaczenia. Lingwistyka, a więc coś związanego z językiem, niekoniecznie polskim (być może chodzi o jakąś bezinwazyjną metodą nauki języków obcych?). Rekreacja, a więc wypoczynek, sport, aktywność, albo wręcz przeciwnie, leżenie plackiem na słońcu i rozwiązywanie krzyżówek.
I to właśnie krzyżówki powinny stać się kluczową kwestią dla dalszych rozmyślań nad lingwistyką rekreacyjną. Stanowią one bowiem część lingwistyki rekreacyjnej, wraz z szaradami, literowym sudoku czy wykreślankami.
Lingwistyka rekreacyjna wzięła swą nazwę od matematyki rekreacyjnej, a więc dziedziny, zawierającej łamigłówki, szarady i paradoksy matematyczne, pozwalającej w prosty i przyjemny sposób ćwiczyć umysł bez zagłębiania się w skomplikowane teorie matematyczne. Propagatorzy tej dziedziny przekonują, że takie zagadki stanowią nad wyraz skuteczną zachętę do rozpoczęcia przygody z matematyką.
Wiedza językoznawcza również może służyć do gimnastykowania intelektu i tę jej właściwość wykorzystuje lingwistyka rekreacyjna. Jej głównym trzonem są bowiem zagadki logiczne, których rozwiązanie uzyskuje się dzięki analizie dostępnych danych i przeprowadzeniu wnioskowania. Poza kształceniem umiejętności logicznego myślenia, lingwistyka rekreacyjna przemyca także wiedzę antropologiczną i językoznawczą.
Zagadki logiczne są układane na podstawie rzeczywistych zjawisk, istniejących w językach świata. Do ich rozwiązania nie jest jednak konieczna wyspecjalizowana wiedza językoznawcza ani znajomość danego języka. Podstawą jest gruntowna analiza danych. Zadania ściśle gramatyczne mogą wykorzystywać istniejące w danym języku procesy słowotwórcze, zasady składniowe, zjawiska fonetyczne czy zasady semantyczne.
Istnieją także zadania czerpiące z osiągnięć etnomatematyki (w ramach której prowadzi się badanie umiejętności matematycznych u przedstawicieli różnych kultur), etnolingwistyki, paleografii oraz neografii. Zadania takie wykorzystują fakt istnienia różnorodnych systemów liczebnikowych, opierają się na relacjach pokrewieństwa językowego, a także pokazują zróżnicowanie systemów pisma od starożytności po współczesność.
Treścią lingwistyki rekreacyjnej nie są jednak same tylko zadania (choć stanowią jej pokaźną część). Lingwistyka rekreacyjna to także wykłady, publikacje popularnonaukowe oraz zajęcia warsztatowe. Wszystkie te formy edukacji wykorzystują dane językowe do szerzenia wiedzy o językach (i kulturach), także tych ginących, oraz do pokazywania bogactwa antropologii kulturowej w sposób łatwy i przyjemny, nie zaś w postaci gotowych do wykucia i zapomnienia formułek.
Lingwistyka rekreacyjna jest więc formą kształcenia pozaformalnego, nieograniczoną wymogami programów nauczania, nastawioną na ucznia i rozwijanie jego umiejętności analizy i dedukcji. Jest ćwiczeniem umysłu z jednoczesnym uświadamianiem wielości istniejących na świecie kultur i bogactwa zjawisk językowych. Może stanowić zarówno doskonała zabawę dla intelektu, jak i wstęp do zajęcia się szeroko rozumianym językoznawstwem na poważnie.